1) Jeśli ma być skutecznie, musi być intensywnie
Uczę się języka obcego już 10 lat i nadal nie jestem w stanie swobodnie się w nim porozumiewać! – brzmi znajomo? To doświadczenie naprawdę wielu osób. Dlatego też na początku przygody z językiem obcym warto wiedzieć, że kluczem do osiągnięcia sukcesu jest duża ekspozycja na język, czyli częsty kontakt z nim we wszelkich możliwych formach. Pora zdać sobie sprawę, że na przykład uczestniczenie w zajęciach w szkole 3 godziny w tygodniu to nadal bardzo mało – opanowanie języka przy takiej ekspozycji zajmie bardzo wiele czasu. Warto popracować naprawdę solidnie np. przez rok i poczuć efekty. Otocz się językiem. Dużo czytaj, oglądaj, rozmawiaj. W przypadku dzieci regularny kontakt jest jeszcze ważniejszy, bo ich tempo zapominania jest niemal równe tempu uczenia się.
2) Stawiaj sobie jasne, realistyczne cele i planuj ich realizację
If you fail to plan, you are planning to fail (Benjamin Franklin, ang. Brak planu to planowanie porażki). Język jest bardzo skomplikowaną strukturą. Dlatego też jeśli masz postanowienie o treści „nauczę się angielskiego”, możesz skazywać się na poczucie porażki. Czy na pewno nauczysz się wszystkich słów, zasad gramatycznych, słownictwa medycznego? Warto postawić sobie bardziej precyzyjny cel, np. nauczę się 500 słów na poziomie A1, przygotuję się do matury czy egzaminu Cambridge First, czy też przeczytam 5 książek na poziomie B1. Powinieneś także koniecznie określić, kiedy zrealizujesz cel oraz wyznaczyć czas na naukę. To da Ci poczucie sukcesu, a ten jest najlepszym motywatorem.
3) Właściwie dobierz poziom
Rozpoczynanie nauki języka od czytania książek w oryginale będzie bardzo demotywujące. To ważne, aby teksty, które czytasz i słuchasz były dla Ciebie zrozumiałe: aż 95% treści powinno być jasne. W ten sposób będziesz skutecznie utrwalać zwroty, które już znasz i poznawać nowe słownictwo w możliwych do przyswojenia porcjach.
4) Powtarzanie jest matką wiedzy
Bez powtarzania większość uczniów zapomni do 80% słów prezentowanych na zajęciach w ciągu 24 godzin, a po tygodniu nie będzie pamiętała ich wcale. To jeden z głównych powodów dlaczego zajęcia językowe muszą odbywać się regularnie – raz w tygodniu to z pewnością za mało. Eksperci radzą, aby prezentowany materiał po raz pierwszy powtórzyć zaraz po jego przyswojeniu (sprawdź co pamiętasz, co zrozumiałeś), drugi raz następnego dnia, następnie po miesiącu i po pół roku. Aby robić postępy, lepiej przeczytać jeden tekst pięć razy, niż pięć tekstów raz. Dlatego też nie każda lekcja musi wprowadzać nowy materiał, ważniejsza jest duża ilość ćwiczeń i szans na wypróbowanie swoich umiejętności.
5) Ucz się słownictwa
Nauka słownictwa powinna być centralnym elementem nauki języka, bo to właśnie głównie słowa niosą znaczenie. Czas na dobre wieści: aby rozumieć 95% tekstów w języku angielskim wystarczy znać około 3000 słów. Nauczenie się tylu słów to plan jak najbardziej do zrealizowania. Warto jednak wiedzieć, jak uczyć się skutecznie. Przede wszystkim, aby zapamiętać słowo czy wyrażenie musisz mieć z nim kontakt kilkanaście razy, najlepiej w różnych kontekstach. Lepiej uczyć się małych porcji słów w odstępach czasu niż wielu słów naraz. Pomocne jest także uczenie się nowych zwrotów w grupach tematycznych. Ważne, aby uczyć się aktywnie: nauka będzie skuteczniejsza, kiedy sam sprawdzisz znaczenie słowa, niż kiedy przedstawi Ci je nauczyciel. Warto sprawdzać użycie słów w kontekście, tworzyć własne zdania. W zapamiętywaniu mogą pomóc emocje, czyli np. tworzenie zdań dziwnych, kontrowersyjnych czy śmiesznych. Kiedy będziesz na wyższym poziomie, cenne informacje i trafne przykłady znajdziesz w słowniku monojęzycznym (angielsko-angielskim). Poznawanie słownictwa z czytanych tekstów jest o tyle cenne, że skuteczniejsze jest uczenie się połączeń wielowyrazowych i całych struktur niż pojedynczych słów. Jakich słów się uczyć? Przede wszystkim najczęściej używanych!
6) Jak się uczysz, tak umiesz
Zasada jak się uczysz, tak umiesz oznacza, że jeżeli uczysz się przez czytanie, będziesz w stanie rozumieć teksty pisane, nauka przez słuchanie pozwoli dobrze rozumieć język mówiony. Idąc tym tropem nie ulega wątpliwości, że aby nauczyć się płynnie mówić i pisać, należy… dużo mówić i pisać. Nasza komunikacja to w 75% słuchanie i mówienie. Wniosek nasuwa się sam: na zajęciach języka obcego nauczyciel powinien położyć największy nacisk na ćwiczenie komunikacji, faktyczne używanie języka. Warto pamiętać, że na wczesnych etapach nauki to płynność jest ważniejsza, niż poprawność.
7) Nauczyciel Cię nie nauczy
Dobry nauczyciel może Cię zainspirować, dobrać właściwy materiał, być partnerem do konwersacji – ale nie może nauczyć się języka. Tylko Ty możesz chcieć się nauczyć i podjąć niezbędny wysiłek. Dlatego też musisz być aktywny, sam korzystać ze słowników, sprawdzać znaczenie, jak najwięcej pisać, czytać, oglądać. Warto także ćwiczyć mówienie, choćby próbując myśleć w języku obcym czy mówić do siebie (to ostatnie może kiedy nikt nie widzi). To bardzo skuteczne – potwierdza to wiele osób, które dobrze opanowały język.
8) A co z gramatyką?
Wiele osób może to zdziwić, ale teoretycy nadal nie są zgodni co do tego, czy gramatyka w ogóle powinna być obecna na zajęciach języka obcego. Dzieje się tak dlatego, że nie ma dowodów naukowych na to, że formalne nauczanie gramatyki pomaga szybciej opanować język. Biorąc jednak pod uwagę ograniczenia czasowe kursów, a często także wymagania egzaminacyjne, podawanie najbardziej istotnych reguł bez monotonnych ćwiczeń może pomóc, szczególnie starszym uczniom.
9) Nie ma jednej skutecznej metody nauczania
I już. Każdy uczy się nieco inaczej. To, co przynosi efekty w przypadku jednych uczniów, w ogóle nie działa u innych. Dlatego ważne jest eksperymentowanie, sięganie po różne materiały, szukanie swojej drogi. To właśnie z tego powodu nie można zakładać, że kiedy nauczyciel zrealizuje z uczniami wszystkie zadania z podręcznika podopieczni nauczą się języka. Mechaniczne wypełnianie ćwiczeń na pewno nie jest skuteczne.
10) Niech będzie przyjemnie!
Nauka będzie łatwiejsza, kiedy będzie przyjemna. Dlatego też materiały na zajęciach powinny być stymulujące, inspirujące, ciekawe i przydatne. W dzisiejszych czasach dobór takich treści jest łatwiejszy niż kiedykolwiek. Na rynku jest mnóstwo znakomitych lektur podzielonych na poziomy (Graded Readers), stron z artykułami w języku angielskim, możesz także korzystać z dobrodziejstw serwisów takich jak Netlifx czy YouTube.
Poniżej znajdziesz kilka – moim zdaniem – najlepszych, darmowych stron z materiałami dla uczących się języka angielskiego.
Codzienna porcja wiadomości na 3 różnych poziomach, w tym dla początkujących:
Opisy ciekawych, historycznych wydarzeń – także na 3 różnych poziomach:
Bardzo atrakcyjnie przygotowane opisy zwierząt w wykonaniu National Geographic:
https://kids.nationalgeographic.com/animals
Bardzo atrakcyjnie przygotowane opisy państw w wykonaniu National Geographic:
https://kids.nationalgeographic.com/geography/countries
Znakomicie przygotowane biografie, do czytania już dla początkujących:
https://www.ducksters.com/biography/
Codzienna, 10-minutowa porcja wiadomości w języku angielskim, szczególnie dla młodzieży:
Prawdziwa kopalnia materiałów wideo telewizji DW. Szczególnie polecane są wiadomości (DW News) oraz programy Euromaxx i Focus on Europe. A także telewizja na żywo, za darmo!
https://www.dw.com/en/media-center/all-media-content/s-100826
Wikipedia dla dzieci, prostszym językiem:
____________________________
BIBLIOGRAFIA:
Tomasz Róg, Nauczanie języków obcych – Teoria, badania, praktyka.
